در حال حاضر که کارگردانان زن با استعدادی مثل “گرتا گرویگ” و “دی ریس” همچنان از لیست بهترین های دنیای سینِما به دور هستند، تلاش برای برابری جنسیتی افراد پشت دوربین‌ها باید به مهم‌ترین مسأله در صنعت فیلمسازی و البته مراسم گلدن گلوب تبدیل شود.
“اوپرا” در مراسم “گلدن گلوب” امسال با سخنرانی زیبا و جذاب خود توانست آگاهی‌ها را در این زمینه افزایش دهد اما تیر آخر را “ناتالی پورتمن” در هنگام خواندن لیست نامزد های بهترین کارگردان تنها با گفتن چند کلمه زد:”و این هم لیست همه مردان نامزد“. او این جمله را با لبخندی معنی‌دار و البته هدفی مهم بیان کرد. زن‌های بسیار کمی تاکنون برای این بخش نامزد شده‌اند و البته تعداد بسیار کمی از آن‌ها این جایزه را در نهایت برده‌اند.
اما چرا اینگونه است؟ با مطرح شدن این بحث توسط افراد مختلف در رسانه‌های مختلف به این جمع‌بندی رسیدیم: واقعاً کارگردان‌های زن زیادی وجود ندارند تا از میان آن‌ها انتخاب کنیم. البته این بخشی از مشکلات است؛ استودیو های فیلمسازی برای ساخت فیلم‌هایی بزرگ با بودجه بالا که توجه مراسم‌هایی مثل گلدن گلوب و “بافتا” (که این مراسم هم نامزد زنی در بخش کارگردانان خود نداشت) را جلب می‌کنند، به کارگردانان زن اعتماد نکرده و سراغ مردان می‌روند. طبق آخرین گزارش‌های مرکز تحقیقات بانوان در عرصه فیلم و تلویزیون دانشگاه “سن دیگو“، تنها ۱۱ درصد از ۲۵۰ فیلم پردرآمد سال ۲۰۱۷ توسط کارگردانان زن تولید شده‌اند. این آمار از سال ۱۹۹۸، رشد بسیار اندکی را تجربه کرده است. “ملیسا سیلورستین“، ناشر و خالق مجله “زنها و هالیوود” می‌گوید:”این اعداد در دو دهه اخیر تفاوت بسیار کمی داشته‌اند و دلیل آن نیز این است که در سطوح بالای این صنعت، افراد برای ساخت فیلم‌هایشان سراغ زنها نمی‌روند. در‌واقع تحقیقات نشان می‌دهد که وقتی مردم درباره یک کارگردان فکر می‌کنند، تصویر یک مرد سفیدپوست با موهای خاکستری، یا به عبارتی ‘استیون اسپیلبرگ‘، را ترسیم می‌کنند. دور از انتظار هم نبود؛ بالاخره این چیزی است که مردم تاکنون دیده‌اند.”
بخوانید: کدام بازیگر در سال ۲۰۱۷ بیشترین حقوق را دریافت کرد؟
شاید رای‌دهندگان، مخصوصاً در گلدن گلوب امسال، نیز چنین طرز نگاهی داشته باشند. فیلم “لیدی برد” به کارگردانی “گرتا گرویگ” توانست جایزه بهترین فیلم (موزیکال یا کمدی) و بهترین بازیگر زن (موزیکال یا کمدی) برای بازیگری “ساشو رونان” را برنده شود. با این حال چه کسی از لیست مردانه بهترین کارگردانان توانست جایزه را ببرد؟ “گیلرمو دل تورو” برای فیلم “شکل آب” (The Shape of Whater). سیلورستین در این باره می‌گوید:”فیلمی مثل لیدی برد بطور گسترده با نقد های مثبت روبرو می‌شود اما هیچ‌گاه نامزد بهترین کارگردانی نخواهد شد.”
بخوانید: نقد و بررسی فیلم شکل آب: فیلمی متفاوت از گیلرمو دل تورو
البته قرار نیست که کارگردان برنده جایزه بهترین فیلم به عنوان بهترین کارگردان هم انتخاب شود اما اینکه “گرویگ” حتی نامزد بخش بهترین کارگردانان هم نشده، سخنان زیادی را به ذهن می‌آورد. با نگاهی به نامزد های دیگر این بخش می‌توان منظور سیلورستین را کاملاً درک کرد: ریدلی اسکات، کریستوفر نولان، مارتین مک‌دونا و البته استیون اسپیلبرگ بخاطر فیلم پست که هیچ جایزه‌ای نبرد و حتی در مراسم “بافتا” هم نامزده نشده بود !
اسپیلبرگ نیز از آن زمان به شکلی به دفاع از کارگردانان زن پرداخته و نظرات خوش‌بینانه خود را درباره حضور یک نامزد زن در میان بهترین کارگردان های اسکار اعلام داشته است. او گفت:”این سال در دنیای فیلم‌های سینمایی سال فوق‌العاده‌ای بود و من پیش‌بینی که می‌کنم که در میان نامزدهای اسکار امسال، حداقل یک زن را شاهد خواهید بود.”
سیلورستین می‌گوید که گام‌هایی در جهت کم‌رنگ کردن این عدم تعادل میان زن و مرد برداشته شده است. او می‌افزاید:”این آکادمی در طول ۲ سال اخیر شاخه کارگردانی را بازسازی کرده و زن‌های کارگردان بیشتری را از سراسر دنیا به آن افزوده است. با این اوصاف زنها توان رقابت بیشتری در این عرصه خواهند داشت که در گذشته و با حضور تمام قد مرد ها، ممکن نبود.”
شایان ذکر است که دیگر مراسم های معتبر و مهم نیز در این زمینه همکاری کرده‌اند: گرویگ توانسته در مراسم متعدد از منتقدین جایزه بهترین کارگردانی را دریافت کند. “دی ریس” نیز هرچند کمتر از حد انتظار اما برای کارگردانی فیلم “مادبوند” (Mudbound) مورد تقدیر و تشکر قرار گرفته است.
دیگر مراسم ها نیز به نوعی دیگر از فیلمسازان زن دنیای سینِما تقدیر می‌کنند. برای مثال “بنیاد آنلاین منتقدین فیلم لس‌آنجلس” تصمیم گرفت تا دو جایزه، یکی برای بهترین کارگردان زن و یکی برای بهترین کارگردان مرد در نظر بگیرد. البته که جدایی جنسیتی نمی‌تواند راه حل مناسبی تلقی شود. شاید قصد آن‌ها از این کار مثبت بوده باشد (ارزش دادن به زن‌های با استعداد) اما در کل اینگونه بنظر می‌رسد که گویا زنها نمی‌توانند با مردان رقایت کنند. واضح است که برای بزرگ نشان دادن کارگردانان زن باید فرصت رقابت با هرجنسیتی پیش روی آن‌ها قرار داده شود.
لازم است که ما در صنعت فیلمسازی و البته در گلدن گلوب ،به هر متقاضی با هر جنسیت و نژاد در بخش‌های مختلف اعم از صدا، ویرایش، فیلم‌برداری و کارگردانی خوشامد بگوییم.
کمپین Time’s Up در تلاش است تا مردم را از نابرابری قدرت در تمام صنایع دنیا آگاه کند. حال بیایید آرزو کنیم که صنعت سینِما با رهبری این کمپین بتواند با دادن اعتبار و جوایز به زنان در مراسم‌هایی مثل گلدن گلوب و اسکار، ارزش‌های خود را بیش از پیش نمایان کند. سیلورستین می‌گوید:” به عنوان یک جنبش فرهنگی، ما باید بیشتر و بیشتر از فیلم‌های ساخته شده برای مردان سفید پوست توسط مردان سفید پوست فاصله بگیریم. اینگونه است که زنها می‌توانند اعتبار از دست رفته خود را باز پس بگیرند.” امیدواریم آکادمی نیز به این نکته‌ها توجه کند.
نظر شما چیست؟