نقد و بررسی فیلم “پلنگ سیاه” (Black Panther): رکورد شکنی مارول !

“فکر می​کنم هیچکدوم ما به شهرت عادت نداریم.” جمله​ای که تی​چالای شیک​پوش، شاهزاده واکاندا، در دیدار “ناتاشا رومانوا” یا همان “بیوه سیاه”، در فیلم “کاپیتان آمریکا: جنگ داخلی” (Captain America: Civil War)، به او گفت. اندکی بعد تی​چالا که به تازگی یتیم شده بود، از پسری با کت شلوار آبی به مردی به دنبال انتقام و با لباسی سیاه و ضدگلوله تغییر کرد و به عنوان جدیدترین قهرمان مارول یا همان پلنگ سیاه ظاهر شد.

به نظر می​رسد شاهزاده ما مجبور است با شهرت کنار بیاید، چراکه “پلنگ سیاه” حتی پیش از اکران در ۱۶ام فوریه، رکوردهای گیشه را شکست، و “کاپیتان آمریکا: جنگ داخلی” را در پیشفروش بلیط شکست داده و از “بت​من در مقابل سوپرمن: طلوع عدالت” (Batman v Superman: Dawn of Justice) نیز جلو زد و به پرفروش​ترین فیلم قهرمانی فاندانگو در تاریخ تبدیل شد. این فیلم حتی در بحث فرهنگی نیز از سایر فیلم​های مرتبط بسیار بسیار جلوتر و محبوب​تر است.

“دی​جی بنهامین”، مجری یک برنامه هفتگی به نام FanBrosShow درباره “پلنگ سیاه” گفت: “من تمام زندگی​ام را منتظر پلنگ سیاه بوده​ام. من به خوبی به یاد دارم. ۲۸ اکتبر، من در خیابانی در هیوستون بودم، همان روزی که مارول از برنامه​اش برای ساخت این فیلم پرده برداشت.”

از زمان “مالکوم اکس” (Malcolm X) ساخته “اسپایک لی” در سال ۱۹۹۲، دیگر فیلمی که تبدیل به امید و افتخار سیاه​پوستان آمریکا شود نداشتیم. اما حالا، “پلنگ سیاه” که کمپین​های فراوانی توسط طرفداران پرهیجانش به راه افتاده و حتی نوجوانان و کودکان نیز به دنبال تماشای آن هستند، درحال تبدیل به پدیده​ای خارق​العاده و فراموش نشدنی است. در ماه دسامبر فیلمی از دو جوان سیاه​پوست که مشتاق تماشای این فیلم بودند، منتشر شد؛ آن​​ها با دیدن پوستر فیلم و بازیگران همگی سیاه​پوست آن، شدیدا هیجان​زده شده بودند. یکی از آن​ها در حساب توئیتر خود نوشته بود: “این حسی است که سفیدپوستان مدام در حال تجربه​اش هستند؟؟؟!” همین جمله باعث شد فیلم آن​ها بیش از ۲٫۵ میلیون بار تماشا شود.

اما چه چیزی اینگونه مخاطبان این سریال را به وجد آورده است؟ پاسخ روشن است، کارگردان سیاه​پوست با کارنامه​ای درخشان (رایان کوگلر کارگردان فیلم​هایی همچون “ایستگاه فروتویل” (Fruitvale Station) و “کرید” (Creed))، بازیگرانی توانا و با استعداد و البته بازهم اغلب سیاه​پوست (چدویک بوزمن، مایکل بی. جوردن، لوپیتا نیونگ، آنجلا باست و فورست وایتکر)، موسیقی متنی که یک سوپراستار رپ (کندریک لامار) آن را خلق کرده است، و البته اول و آخر، داستان قهرمانی آفریقایی.

پلنگ سیاه اولین قهرمان سیاه در کامیک​های مارول است که توسط “استن لی” و “جک کربی” خلق شد و اولین بار در کامیک “چهار شگفت​انگیز مارول” شماره ۵۲ و در سال ۱۹۶۶ معرفی شد. او سپس انتقام جویان ملحق شد و اولین بار به عنوان ستاره “ماموریت جنگل” شماره  و ۵ در سال ۱۹۷۳ ظاهر شد. او در این مدت بالا و پایین​های بسیاری داشت، سری مخصوصش که توسط کربی نوشته شده بود، در سال ۱۹۷۹ کنسل شد و مجددا در دهه ۱۹۸۰ بازگشت. در طول سال​های ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۹ نیز او در یک سری دیگر حضور یافت که توسط فیلم​سازی به نام “رینالد هالدین” نوشته شده بود. در سال ۲۰۱۶ نیز “تا-نیشی کوئتس” سری جدیدی از کتاب​های کامیک را نوشت که “جو رابرت” و آقای “کوگلر” نیز بر روی داستان آن کار می​کردند.

بخوانید: اسکار ۲۰۱۸: فیلم‌ها یا افرادی که هیچکس انتظارشان را نداشت!

در طول این سال​ها، پلنگ سیاه به قطره​ای از موج ابرقهرمانان سیاه تبدیل شد، همچون لوک کیج شبکه نتفلیکس و یا “صاعقه سیاه” شبکه CW. اما تفاوت اینجاست که پلنگ سیاه در واکاندا دنبال می​شود، کشوری خیالی در آفریقا که به لطف منابع بسیار وایبرنیوم بسیار و پیشرفت در حوزه تکنولوژی، ثروت​ فراوانی دارد. بخشی از زیبایی احساسی و بصری فیلم مربوط به واکاندا است و اینکه هنوز از شلوغی و آلودگی شهری در آن خبری نیست.

“دیردر هالمن” موسس جشنواره کتاب​های کامیک سیاه وابسته به مرکز تحقیقات سیاه​پوستان هارلم، درباره این فیلم و واکاندا می​گوید: “واکاندا مدینه​ فاضله سیاه​پوستان است و مبارزه​ای است با امپریالیسم و استعمار سرزمین آن​ها توسط سفیدپوستان. برای سیاه​پوستان، تصور و خیال همه چیز است. در کتاب​های کامیک، در زندگی واقعی و در فیلم​ها، این خیال می​تواند واقعیتی باشد که به دنبال آن هستیم. اینکه جامعه​ای وجود دارد که با سلطه سفیدپوستان مبارزه می​کند و درحالی که در مقابل آن ایستاده به پیشرفت رسیده است، به ما قدرت و انگیزه​​ای فراوان می​دهد.”

برای فردی همچون “فردریک جوزف”، یک مشاور فروش که کمپین​های #BlackPantherChallenge و GoFundMe را به راه انداخت تا جوان​ترها نیز بتوانند در سینماها به تماشای “پلنگ سیاه” بنشینند، واکاندا و پیچیدگی​های آن، معنایی جدید به زندگی می​بخشد. در مقایسه با توهین​های ترامپ به کشورهایی همچون هایتی و یا کشورهای آفریقایی، به نظر او واکاندا آن روح درونی کشورهای آفریقایی، و آن آینده​ای است که به سمت آن رهسپارند، مقصدی که می​توانست حال این کشورها باشد، اگر استعمار و امپریالیسم شکل نگرفته بود. با کمک کمپین​های آقای جوزف، چهل هزار دلار جمع​آوری شد، تا کودکان کلوپ هارلم با آن بتوانند به تماشای این فیلم بنشینند. این یکی از ۷۰ کار مشابه اوست.

اما در مورد ستاره “پلنگ سیاه”، شاهزاده تی​چالا، جذابیت محض این فیلم، “جاناتان گری”، ناشر کتاب​های کمیک درباره او می​گوید: “حالا برای اولین بار رویای هر پسربچه سیاه​پوست را ملاقات می​کنیم. ثروتمندتر از بیل گیتس، باهوش​تر از الون ماسک، خوشتیپ​تر از دنزل، مردی که میراث​دار و فرمانروای ثروتمندترین کشور دنیاست. این فیلم در مورد انجام وظایف و رسیدن به رویاهاست. هنگامی که شخصیتی همچون بروس وین را می​بینید، این میلیاردر جذاب، از خودتان سوال می​کنید که پس نسخه سیاه او کجاست؟ حالا اما تی​چالا را دارید.”

از اینرو، “پلنگ سیاه” نگاهی نو به مسائل نژادی معاصر است، نه یک عقب​نشینی است و نه یک خواست پوچ برای آرمان​هایی که شاید دیگر تبدیل به نوستالژی شده​​اند. آقای گری می​گوید: “فکر نمی​کنم ساخت چنین فیلمی در زمانی که سیاست​های ما بیش از پیش نژادپرستانه و توام با نفرت شده​اند، تصادفی باشد.” به نظر او درک سیاست نهفته در “پلنگ سیاه” اهمیت بسیاری دارد، خصوصا در زمانی که تحرکات در جهت برقراری عدالت و تساوی در زمینه حقوق مدنی جامعه که در دوران اوباما دنبال می​شد، در حال محو شدن است.

“مارک برناردین”، ناشر کتاب​های کمیکی همچون “نابغه” و مجری برنامه “Fatman on Batman” به همراه “کوین اسمیث”، درباره این فیلم می​گوید: “پلنگ سیاه، اشتیاقی فرهنگی است برای آنچه که اوباما بود؛ زمانی که لازم نبود هر روز اخبار را بررسی کنید و دعا کنید که امروز دیگر جایی در دنیا در آتش نابودی نسوزد. زمانی که زندگی سیاه​پوستان جوان، اینگونه مانند امروز بی​ارزش و خشن نبود.”

شاید به همین دلیل است که برخی فقط به تماشای این فیلم نشستن را حرکتی کوچک برای اعتراض به وضع کنونی جامعه و نشانه​ای بزرگ بر غرور برخواسته از فرهنگ مقتدر می​دانند.

آقای برناردین “پلنگ سیاه” را زبانی مشترک میان ملت​ها و قومیت​ها می​داند و می​گوید: “هفته گذشته به فروشگاه رفته بودم. در آنجا یک دوست سیاه​پوست از کنارم عبور کرد. سری تکون دادیم و او گفت: هی! ماه آینده پلنگ سیاه اکران خواهد شد. این زبانی جدید مخصوص این روزها برای همان چه خبر خودمان است.”

طرفداران این فیلم را خواهید دید که لباس​های مبدل پلنگ سیاه را پوشیده​اند و یا حتی با لباس​های سنتی خودشان به تماشای آن آمده​اند، اما فقط این نیست؛ گرو​ه​های آفریقایی-آمریکایی بلیط​های این فیلم را خریداری می​کنند تا کودکان سیاه​پوست نیز بتوانند در کنار یکدیگر به تماشای این فیلم بنشینند و تجربه​ای متفاوت و فراتر از آن، رویایی متفاوت داشته باشند.

به عنوان مثال، در اوکلند، “لادان جیمز ویلیامز” قصد داشت تا به نیویورک رفته و با همکارانش در دانشگاه هاروارد “پلنگ سیاه” را تماشا کنند. اما به جای آن تصمیم گرفت تا به همراه همسرش، دختر ۹ ساله و پسر ۷ ساله​اش، در یک سینمای کوچک خانگی به همراه بیش ۹۰ خانواده آفریقایی-آمریکایی عضو موسسه “Jack and Jill of America” آن را تماشا کنند.

او در اینباره گفت: “روزی این نقاب کنار خواهد رفت، بسیار آرام. اما قبل از آن، من می​خواهم برخی نکات خاص این فیلم و زبان آن را به همه نشان بدهم. می​خواهم تا این کاری باشد که همه کنار هم انجام می​دهیم. من، خانواده​ام، اعضای موسسه و در کل، جامعه.”

نظر شما در مورد فیلم “پلنگ سیاه” چیست؟ آیا با اهداف فرهنگی این فیلم موافقید؟ نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.

بخوانید: فوریه ۲۰۱۸: فیلم‌هایی که در این ماه اکران می‌شوند