مارتین اسکورسیزی فیلمساز باسابقه و باتجربه ی آمریکایی از دیرباز، فیلمهایش با سبک های مختلفی عجین بوده و در هر نوع روایت و فرمی فیلم ساخته است. یکی از فرازهای آثار او ساختن فیلمی بنام ساعتها بود که دقیقا ادای دین به سینمای استاد تعلیق و هیجان، آلفرد هیچکاک شمرده می شد. حال اسکورسیزی پس از گذشت ۲۰ سال بار دیگر به سراغ ساخت اثری به سبک درام هیچکاکی رفته است. جزیره شاتر فیلمی هیجان انگیز و سر راست از اسکورسیزی، بدون پیچیدگی و نوسان، قصه اش را تعریف می کند و آدمهایش را می سازد. فیلم در مورد مارشالی ایالتی بنام تدی دنیلز (لئوناردو دیکاپریو) است که برای بررسی فرار یک بیمار روانی به جزیره ای مرموز بنام شاتر می رود. فیلمساز در همان ابتدا اتمسفرش را با درامی سرحال و جنایی آغاز می کند. دنیلز با همکارش مانند زوج شرلوک هولمز و دکتر واتسن برای رمز گشایی یک راز به محیطی اگزوتیک سفر کرده و در این گذار ماجرا جویانه شان، باید با فراز و نشیب های دراماتیک روایت همراه شوند. دنیلز در ساحت ساخت پرسناژش با بازی عالی دیکاپریو، فردی باهوش، ریزه کار و شجاع نشان داده می شود و قرار گیری کالبد وجودی او در فضای جزیره ی اسرار آمیز، مخاطب را وادار می کند که همراه او شود.
در فرآیند ساخت پرسناژ اصلی فیلم جزیره شاتر که کل داستان بر حول او می چرخد، ما به صورت بریده بریده یک سری اطلاعات در سیر پیشبرد درام از خصوصیاتش متوجه می شویم. وی دچار کابوس هایی آکنده با ابهام است و به دلیل یک بحران فاجعه آمیز در زندگی اش، می خواهد برای سرپوش گذاشتن بر روی خاطرات پر فشارش، فقط تن به کار بدهد. لحظه ی ورود به فضای تیمارستان و آشنایی با رئیسش (بن کینگزلی) در همان ابتدا، همه چیز با یک التهاب استارت می خورد. از نوع نگاه های بیماران به دنیلز گرفته تا رفتار خشک و بی روح ماموران و نگهبانان تیمارستان و در نهایت رفتار عجیب و دوگانه ی چند بیمار با او. این سیر توسط اسکورسیزی دقیقا به مانند مکانیزم سوسپانس هیچکاکی، پله به پله نهادینه می شود. به طور مثال می توان وضعیت دنیلز را با موقیعت پر تعلیق راجر تورنهیل (کری گرانت) در فیلم شمال از شمال غربی هیچکاک مقایسه کرد. دنیلز دقیقا در ابتدا وارد یک موقعیت غریب، مبهم و نا آشنا شده که آدمهایش رفتاری دو گانه و دو رو دارند و یک موضوعی را پنهان می کنند. حال مخاطب با پرسناژ و روند درام در دل ریتم، همراه شده و شک و تردید کاراکتر تبدیل به حدس و گمان تماشاگر می گردد. فیلم با آغازی بسیار ساده از ریتمی آرام شروع کرده و تا اواسط به هیچ وجه از پا نمی افتد.
بخوانید: نقد و بررسی فیلم اتاق تاریک: جشنواره فجر
در این بین فیلمساز با یک هوشمندی عالی برای ایجاد کردن یک توازن، از تصورات دنیلز به عنوان فاصله گذاری در درام استفاده کرده و سر آخر بدون اینکه چیزی از روایت اضافه بماند، پایان را در اوج تخلیه ی تعلیق در یک ضربه ی دراماتیک دیگر می بندد. به نوعی فیلمساز در آخر وقتی که دنیلز به اتاق مخصوص و مرموز بالای برج می رود همه چیز به صورت عکس اتفاق می افتد و حدس و گمان را شکافته و یک درام جدید و اضافی به اثر تزریق می کند. از اواسط روایت مخاطب بهمراه دنیلز بر اساس داشته های خود، یک قالب تک خطی در ذهنش می سازد و فیلم مسیر را طوری جلو می برد که همه چیز را به آن اتاق اصلی برساند. اما با در نظر گرفتن همه ی این داشته ها وقتی در پایان حقیقت از بطن تعلیق واکاوی می شود، قصه به حدی در کالبدی تمیز روایت شده که اکنون اثر، یک دیدگاه جدید از نظرگاهی متفاوت را به ما پیشنهاد می کند. اینجاست که می فهمیم بیمار اصلی خود دنیلیز بوده و وقتی در ذهنمان بار دیگر تمام اتفاقات، دیالوگ ها و اکت ها را مرور می کنیم، در میابیم که همه چیز مثل یک پازل در کنار هم چیده می شود. در تاریخ سینما استاد چنین روایتی هیچکاک است و اسکورسیزی بدون اینکه تقلیدی کرده باشد، به سبک خودش یک درام این مدلی با تعلیق و ریتم کوبنده و معمایی خلق می کند. برای نمونه نوع فاصله گذاری های او در فیلم به جای اینکه به رابطه های عاشقانه و سانتی مانتال بپردازد به سراغ نمایش بحران روانشناسی و گسیختگی شخصیت رفته و یک بک گراند هیستریکی برای ادامه ی سوسپانسش می سازد. در این بین می توان به بازی به جا و اندازه ی بازیگرها اشاره کرد که همه شان در کالبد خود و بطن درام درآمده اند و کشش رابطه ها در ساختن اتمسفر مدنظر فیلمساز با اکت ها و میزانسن ها به یک تقارن فرمیک نایل می شود.
در کلام آخر جزیره شاتر فیلم قابل اعتنا و جمع و جوری است که هم به اندازه قصه می گوید و هم درامش سازگار با ساختار فرمیک اثر می باشد. اسکورسیزی با خلق پرسناژی چند وجهی و پیشبرد آن در ریتم کوبنده و هیجان انگیزش، به سبک سینمایی خود یک ادای دین به هیچکاک می کند و در جریان مستهلک و مخمور امروز هالیوود که در بیشتر ژانرها درجا زده است، یک درام سرپا و سرگرم کننده می آفریند.
نام: جزیره شاتر
کارگردان: مارتین اسکورسیزی
امتیاز: ۱۰ / ۸٫۵
نظر شما چیست؟