“برترین شومن” (The Greatest Showman): فیلم موزیکال قرن ۱۹

“هیو جک​من” نقش “پی تی بارنوم” را ایفا می​کند، در فیلمی موزیکال خانوادگی که از زندگی یکی از بهترین اجراکنندگان سیرک در قرن ۱۹ام الهام گرفته شده است؛ در کنار او هنرمندانی همچون “زک افران”، “میشل ویلیامز” و “زندایا” نیز در “برترین شومن” (The Greatest Showman) حضور دارند.

“برترین شومن” فیلمی است پر از لباس​های رنگارنگ و شاد، لحظاتی پر نور ساخته شده از پروژکتورها و موسیقی پاپ و نوشیدنی و تفریح فراوان، و مهمتر از همه، نمایشی از استعداد بی​نظیر بهترین اجراکننده سیرک در آمریکا، “پی تی بارنوم”، مرد دود و آینه. فیلمی است که بر طبل خانواده، دوستی و هم افزایی می​کوبد، بدون آنکه اساس شخصیت پردازی و داستان سرایی را رعایت کند. کارگردان تازه کار آن، “مایکل گریسی”، تجربیاتش در ساخت تبلیغات و موزیک ویدئوها را به نمایش می​گذارد، اما تلاشش در ساخت فیلمی موزیکال و فاخر از یادآوری​ای بر آثار “باز لارمن” فراتر نمی​رود. و در نهایت، با وجود بازیگرانی که همگی ثابت کرده​اند صدایی شنیدنی دارند، و ستاره​ای همچون هیو جک​من که رهبری آن​ها را برعهده دارد، موسیقی پاپ آن به گونه​ای بیش از حد پرداخته شده به نظر می​آید، که انگار از جایی خارج از دید دوربین​ها خوانده می​شود.

اول باید به سراغ موسیقی “برترین شومن” رفت، به هر حال با فیلمی موزیکال روبرو هستیم که ترانه سرایی آن بر عهده “بنج پاسک” و “جاستین پاول” بوده است، گروهی که در کارنامه آن​ها موسیقی متن آهنگ​های فیلم “لا لا لند” (La La Land)، فیلم موزیکال “داستان کریسمس” (A Christmas Story) و فیلم “اوان هانسن عزیز” (Dear Evan Hansen) که برنده جایزه تونی نیز شد، دیده می​شود. واضح است که این مردان می​توانند در اغلب سبک​ها ترانه بسرایند.

اما ماموریت پاسک و پاول در این پروژه طولانی مدت، خلق آهنگ​های پاپی است که داستان قرن ۱۹ام فیلم را بیش از پیش تداعی کنند. تمامی آهنگ​های فیلم از سبکی خاص و مشترک پیروی می​کنند، شروعی بی​صدا که موج خروشان نغمه​ ساز​ها آن را درمی​نوردد، و به آرامی مقدمه​ای می​گردد بر انفجار پیروزمندانه و پرصدای نغمه​سرایی خوانندگان مختلف در وصف خود. آهنگ​هایی که به نظر تقلیدی ظریف از آثار محبوب این روزها از هنرمندانی چون “کتی پری”، “دمی لواتو” و یا “کلی کلارکسون” به نظر می​رسند که همچون یک بیماری دردآور می​تواند در ذهن ماندگار گردد.

آنچه به ندرت در موسیقی بی​هویت این فیلم دیده می​شود، وصل کردن مخاطب به داستان فیلم و شخصیت​های آن است، و این شکستی است در ابتدایی​ترین وظیفه موسیقی متن فیلمی موزیکال. به شخصه در اواسط فیلم آغاز هر آهنگ دیگری بر ناامیدی من می​افزود، حسی که اصلا برای این چنین فیلمی خوب نیست.

داستانی پیرامون مجری یک سیرک، اولین بار نیست که محور یک فیلم می​شود. زندگی رنگارنگ “فینیس تیلور بارنوم” در سال ۱۹۸۰ الهام بخش فیلمی موزیکال به نام “بارنوم” (Barnum) شد، فیلمی که شاید درجه یک نباشد، اما قطعا سرگرم​کننده است، و قطعا ستاره​ای بزرگ و درخشان، که آثار “سای سولمان” به خوبی در مرکزیت آن و هماهنگ با شخصیت اصلی داستان دیده می​شوند. فردی همچون جک​من، با آن لبخند برنده​، گیرایی بی​رقیب و گام​های متکبرانه​اش، برای چنین نقشی زاده شده است. اما همچون دیگر ستارگان این فیلم، فضای کمی برای درخشش به او داده شده که حتی نفس کشیدن در آن سخت به نظر می​رسد، چه برسد به آنکه بخواهد شخصیتی را زنده کند و به مخاطب بشناساند. در بهترین حالت، او مردی خوشتیپ در نمایشی عجیب غریب است که هیچ واقعی​تر از آن شیرهای آخر فیلم به نظر نمی​رسد.

فیلم​نامه “برترین شومن” را، نویسندگان کارآزموده و با تجربه تلوزیون، “جنی بیکس” و “بیل کاندون” نوشته​اند، موضوعی که نشانگر انتظارات بسیار همگان از این فیلم است. “فینیس” (الیس روبین) جوان و مغرور، پدر خیاطش (ویل سوئنسون) را تا کاخ مجلل یکی از مشتریانش به نام “آقای هالت” (فردریک لن) همراهی می​کند، مردی افاده​ای و بی​احساس که هنگامی که دخترش، “چریتی” (اسکایلر دان) را با این پسر جوان در حال صحبت کردن می​یابد شدیدا عصبانی می​شود.

این نمایش کوتاه با آهنگی به نام “یک میلیون رویا” به پایان می​رسد؛ کودکی فینیس و چریتی، همچون همان کاخ مجلل که اکنون از آن تنها خرابه​ای بدون سکنه مانده، به خاطره تبدیل می​گردد، و در این میان، در طول این سال​ها که آن دو کودک به جوانانی بالغ تبدیل می​شوند، فینیس نیز پدرش را در این سال​ها از دست داده است. “میشل ویلیامز” اینبار نقش چریتی را تقبل می​کند و بارنومِ جک​من نیز در راه​آهن مشغول به کار شده و بازمی​گردد تا با معشوقه​اش ازدواج کند. آن دو بر بلندای بامی که به نظر می​رسد با لباس​های تازه شسته شده تزئین شده است، جشن می​گیرند و پایکوبی می​کنند، و قبل از آنکه این آهنگ بخواهد به انتها برسد، آن​ها را با دو دختر دوست داشتنیشان می​بینیم. تا بدین جا همه چیز بیش از حد ضعیف و سرخورده است، با وجود داشتن بازیگرانی این چنین ماهر و با استعداد، به جای سپردن خلق چنین مقدمه​ای به عواطف و احساسات انسانی آن​ها، به سراغ شیوه​های تکراری و سطحی می​رویم که در آن پسربچه​ای فقیر به دنبال رسیدن به آرزوهایش به راه افتاده و دختری ثروتمند نیز مجذوب او شده و قلبش را دنبال می​کند.

پس از آنکه تلاش​های اولیه بارنوم در کشاندن جمعیتی از بازدیدکنندگان به موزه مجسمه​های مومی، تاکسیدرمی و سایر اشیای عجیب غریب با شکست روبرو می​شود، تصمیم می​گیرد تا این بار به سراغ شگفتی​های دنیای انسانی برود. پی. تی. بارنوم واقعی نمایشگاهی مشهور از این چنین جاذبه​ها داشت، در میان آن​ها برده​ای سیاه​پوست به نام “جویث هث” نیز دیده می​شد که مجری برنامه​ها از او به عنوان مادرخوانده ۱۶۱ ساله جورج واشنگتن نام می​برد. در این نسخه اما، داستان کمی تخیلی و البته شیرین​تر شده است، بارنوم همچون “تاد برونینگ”ای شده است که شیوه “مادر ترسا” را در پیش گرفته، و کودکانی که والدینشان آن​ها را رها کرده​اند به سرپرستی می​گیرد و در خانه​ای مهمان می​کند که همه شبیه هم هستند و هیچکس احساس تنهایی نمی​کند.

بخوانید: ۵۰ حقیقت جالب درباره‌ی فیلم پالپ فیکشن که احتمالا نمی‌دانستید

در این حوزه اما، “کادون”، یکی از نویسندگان فیلم، در فیلم کوتاه سال ۲۰۱۴اش که بازسازی نمایشی شکست خورده​ در برادوی بود، بسیار بهتر عمل کرد. گرمای محبت و اتحاد میان رهاشدگان دنیای هنرهای نمایشی، درست چیزی است که در این فیلم اثری از آن یافت نمی​شود. شاید اگر کادون کارگردانی این فیلم را نیز برعهده داشت، با فیلمی بسیار متفاوت و حتی عالی روبرو می​شدیم. در میان شخصیت​های فرعی نیز، تنها “چارلز استراتون” ریزاندام و “لتی لوتز” بانوی ریشو هستند که مقابل دوربین​ها فرصت ظاهر شدن پیدا می​کنند و بعضا حتی مکالماتی نیز به آن​ها اختصاص داده شده است. سایرین نیز شامل یک غول، یک مرد بسیار چاق، دوقلوهای “سیمیز”، پسر بچه سگی پرمو، ییک زال و چند موجود کمیاب دیگر که به نظر می​رسد از موزیک ویدئوهای لیدی گاگا دعوت به کار شده​اند. طراحی رقص آهنگ​ها نیز که توسط “اشلی والن” انجام شده است و بسیار تند و خشن به نظر می​رسد، کاملا همان الگوی گاگایی را دنبال می​کند.

در میان این همه شخصیت تار و سرسری طراحی شده، زوج دیگری هستند که می​درخشند؛ زوجی بسیار جوان و شاداب که به خوبی بینندگان جوان و نوجوان را محو تماشای خود می​کنند. “فیلیپ کارلیل” (زک افران) که کارگردان تئاتری ماهر و مشهور، اهل نیویورک است و توسط بارنوم به کار دعوت می​شود تا بتواند وجهه قانونی به کارش ببخشد. فیلیپ در همان نگاه اول غرق عشق “آن ویلر” (زندایا) می​شود، هنرمند آفریقایی-آمریکایی که با برادرش بندبازی می​کنند. نژادپرستی تلخ متداول در میان قشرهای بالاتر جامعه چیزی است که در ابتدا در فیلیپ شک و تردید ایجاد می​کند، اما پس از آنکه با یکدیگر اجرایی موفقیت​آمیز دارند و آهنگ “ستاره​ها را مجددا بنویس” را می​خوانند، سرنوشت آن دو به یکدیگر گره می​خورد.

در “برترین شومن” نیز همچون سایر فیلم​ها مشکلات و درگیری​ها نیز بخشی جدایی ناپذیر از داستان هستند؛ همانطور که پیش​بینی می​شد این درگیری​ها در قالب “جیمز بنت” (پول اسپارکس)، منتقد تئاتر و هنرهای نمایشی ظاهر می​شود. او انقدر نسبت به هنرهای سرگرم​کننده بارنوم بی​تفاوت است که آن را صرفا یک سیرک می​نامد، حرفی که در ذهنشان نقش بسته و به شدت آن​ها را ناراحت می​کند. از جمعیت ایرلندی​های متعصب گرفته، تا گروه عجیب و غریب​های عصبانی، تا تهدیدی بر عروسی بارنوم و یا حتی زمانی که تلاش کرد تا آوازه صدای زیبای خواننده اپرا، “جنی لیند” (ربکا فرگوسون) را از اروپا تا آمریکا به گوش همه برساند، همگی از دیگر مشکلاتی هستند که بارنوم با آن​ها مواجه می​شود.

“برترین شومن” را می​توان فیلمی موزیکال نامید که از قید زمان رها شده است. جنی مثلا، با قدرت و زیبایی هرچه تمام​تر آهنگ​های پاپ را اجرا می​کند، اما همچون سایر شخصیت​ها، صدای او نیز انگار از احساساتش جدا شده است. در هر صورت او موفق می​شود اشک را برچشمان بارنوم جاری ساخته و احترام و تایید و تشویق بنت را کسب کند. “برترین شومن” فیلمی خانوادگی نیز هست که در آن از مسائل جنسی به هیچ عنوان خبری نیست؛ رابطه میان “فینیاس” و جنی نیز تا حدودی بدون اشاره رها می​شود، هرچند که با کمک آهنگ “بلبل سوئدی” عشقش را به او ابراز می​کند.

این واقعیت که هیچ یک از این موارد فوریت و اهمیت خاصی پیدا نمی​کنند، حتی هنگامی که سیرک به آتش کشیده شده و جان افراد در خطر است، تقصیر بازیگران نیست. بازیگران هر چه در توان دارند به کار می​گیرند تا نقش​هایشان زنده به نظر برسند، هرچند در واقعیت چیزی فراتر از چند خط نوشته ساده و شخصیت​های کاملا از پیش برنامه​ریزی شده نیستند. حضور پرمشغله ۶ ویراستار که البته در تیتراژ پایانی فیلم نیز به آن​ها اشاره می​گردد، خود شاید عاملی بر آن باشد، گویا داستان تا جای ممکن ساده شده است تا آهنگ​ها و رقص​های فیلم بیشتر به چشم آیند.

جک​من اما، بازیگری است که توانایی بازیگری غیرقابل​تحسین و ضعیف را ندارد، و تنها مشکل نقش او را می​توان همان مشکل اصلی تمام فیلم دانست، مصنوعی و بی​هویت بودن آن. بارنوم از همان ابتدا به “شاهزاده دقل و فریب” معروف است، وجالب آن جاست که واقعا این عبارت را بر روی کلاه او به وضوح می​بینیم، که شاید این خود به نوعی یادآور حلیه​گری و دقل بازی این شخصیت است. فیلم​نامه نیز چنان این هنرمند پرمهارت را ساده می​سازد که با خود فکر می​کنید چطور باید باور کنید او در کارش بهترین است.

میان شخصیت​های دیگر فیلم، زندایا قوی​تر از دیگران ظاهر شده و احساسات بسیار قوی و تاثیرگذاری در برخی از صحنه​ها به شخصیتش بخشیده و در آن کلاه​گیس صورتی و باشکوهش به زیبایی هرچه تمام​تر ظاهر می​گردد. ستل نیز که از برادوی می​آید، بهترین بهره را از زمانی که به او اختصاص داده شده می​برد و آهنگی زیبا به نام “این من هستم” را که موضوع آن راضی بودن و لذت بردن از خاص بودنمان است، به خوبی رهبری و اجرا می​کند، آهنگی که شاید بتوان آن را ترکیبی از آهنگ​های معروف “من همان هستم که هستم” (I Am What I Am) و “من اینگونه متولد شده​ام” (Born This Way) دانست.

کارگردان گریسی، فیلم​ساز سیموس مک​گاروی، طراح صحنه نیتان کرولی و طراح لباس الن میروجنیک، چنان به خوبی به صحنه​های تاریخی جلوه مدرن و درخشان می​دهند، که انگارمدت​هاست استودیوی رقص و آهنگ​اند. “برترین شومن” فیلمی است که بسیار سخت تلاش می​کند تا جادویش را به ثمر رساند، و مدام به دنبال آن است تا به کمک موسیقی، هیجانی را در ما زنده نگه دارد که از ابتدا در به وجود آوردن آن ناموفق بوده است. اگر پی.تی. بارنوم واقعی اینگونه خشک و ضعیف برای مردم اجرا می​کرده است، نامش باید مدت​ها پیش فراموش می​شد.

نظر شما در مورد فیلم “برترین شومن” چیست؟ آیا از تماشای این فیلم لذت برده​اید؟ نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.

بخوانید: ۳۵ فیلم جنایی-معمایی برتر تاریخ سینما